PŁAZIŃCE (przegląd systematyczny cz.1)

Witam!
Dziś opiszę przegląd systematyczny wirków oraz przywr. Oczywiste jest to iż zamieszczę zdjęcie z poszczególnym przedstawicielem każdej gromady.

WIRKI - spośród płazińców najliczniejsze są wirki, przywry wnętrzniaki oraz tasiemce. Dotychczas opisano około 3 tys. gatunków wirków. Są to płazińce głownie wolno żyjące,o ciele spłaszczonym i wydłużonym. Ich długość waha się od 5mm do 50 cm u niektórych gatunków glebowych. Nabłonek wirków pokryty jest rzęskami usprawniającymi poruszanie się. Pomiędzy komórkami nabłonka występują drobne pałeczki zwane rabditami. Służą one do obrony, ponieważ z chwilą wyrzucenia na zewnątrz pęcznieją i śluzowacieją, krępując ruchy potencjalnego napastnika. Większość wirków to drapieżniki. Zazwyczaj żyją w wodach słonych, nielicznie w słodkich i wyjątkowo w wilgotnej glebie. Ich szczegółowy podział oparty jest na budowie gardzieli i liczbie rozgałęzień jelita. Wyróżnia się wirki bez jelitowe, prosto jelitowe, trójjelitowe, zwane też wypławkami, oraz wielojelitowe. W Polsce spotykamy przedstawicieli wirków bez jelitowych oraz wypławki. Spośród wypławków najliczniejszych jest wypławek biały, mający do 2,5 cm długości, oraz mniejszy od niego o połowę wypławek czarny, zwany także wielooczką czarną.

PRZYWRY WNĘTRZNIAKI - bezwarunkowe pasożyty wewnętrzne kręgowców o cielec nieczłonowanym i listkowatym. Ich wielkość waha się w granicach kilku centymetrów. Mają dwie przyssawki - około gębową i brzuszną a ich jelito zazwyczaj rozgałęzia się na dwa główne ramiona. Charakteryzuje je złożony cykl rozwojowy z co najmniej dwoma żywicielami, przy czym jednym z nich jest zazwyczaj mięczak. Dość pospolitym przedstawicielem jest motylica wątrobowa, będąca pasożytem ssaków roślinożernych, a niekiedy także człowieka. Postać dorosła pasożytuje między innymi w wątrobie powodując jej uszkodzenia, a rozwój larw odbywa się w ciele wodnego ślimaka, zazwyczaj błotniarki stawowej. Innym zaś powszechnym pasożytem jest przywra krwi, której dojrzała postać żyje w naczyniach krwionośnych jamy brzusznej człowieka. W odróżnieniu od większości płazińców jest ona rozdzielnopłciowa, a nawet występuje tu dość znaczny dymorfizm płciowy. Samica jest długa, walcowata i stale przebywa w rynience utworzonej przez krótszego, za to szerszego samca.
Żywicielem pośrednim tej przywry są wodne ślimaki. W odróżnieniu jednak od motylicy jej cerkarie nie czekają biernie nie zjedzenie, lecz potrafią aktywnie wniknąć przez skórę do tkanek i naczyń krwionośnych człowieka. Często dochodzi do tego u osób pracujących na polach ryżowych. Przywra krwi jest przyczyną wielu stanów zapalnych u zarażonych osób, co niekiedy prowadzi do śmierci.

  
                                                   

PŁAZIŃCE (układ pokarmowy, odechowy itp.)

Witam!
Dziś opiszę wszystkie układy płazińców które odziedziczyły w procesie ewolucji. Oczywiście zdjęcia też będą.

UKŁAD POKARMOWY
W pierwotnej formie która występuje u części wirków, układ pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym położonym po brzusznej stronie ciała. Za otworem znajduje się spora mięsista gardziel, która może zostać wynicowana na zewnątrz w postaci rurki czy rękawa. Służy ona niektórym wirkom do polowania jako narząd chwytający zdobycz. Za gardzielą rozpoczyna się proste lub rozgałęzione jelito. Zawsze jednak jest ono ślepo zakończone, bez otworu odbytowego i wszelkie ewentualne niestrawione resztki są usuwane przez otwór gębowy. U przywr i skrzelowców układ pokarmowy jest podobny do występującego i wirków. Tasiemce zaś w ogóle nie mają tego układu, ponieważ żyją w jelicie , są całe zanurzone w strawionym pokarmie i mogą chłonąc całą powierzchnią swego płaskiego ciała.

UKŁAD ODDECHOWY
U tak prosto zbudowanych zwierząt, mających dodatkowo dość powolny metabolizm, zapotrzebowanie na tlen zaspokajane jest przez wymianę gazową bezpośrednio przez powierzchnię ciała. Płazińce charakteryzuje więc brak układu oddechowego. U pasożytów wewnętrznych, mających utrudniony dostęp do tlenu, podstawowym procesem dostarczającym energii jest oddychanie beztlenowe. 

UKŁAD KRĄŻENIA
Płazińce nie mają układu krążenia. Substancje odżywcze są przenoszone za pośrednictwem płynu wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe w parenchymie. U niektórych transport dodatkowo ułatwia jeszcze silnie rozgałęzione jelito.

UKŁAD NERWOWY
Układ nerwowy płazińców ma prostą budowę, ale w przeciwieństwie do parzydełkowców występuje tu już "centrum dowodzenia" w postaci dwóch zwojów nerwowych położonych zazwyczaj w przedniej części ciała. Od tych zwojów odchodzą liczne parzyste pnie nerwowe do przedniej i tylnej części ciała, zazwyczaj połączone poprzecznymi spoidłami.
U wolno żyjących wirków najsilniej rozwinięte są dwa pnie położone po brzusznej stronie ciała. Występują u nich także dość dobrze wykształcone narządy zmysłów, wśród których spotykamy zarówno receptory chemiczne, dotykowe, jak i proste oczka w liczbie od jednej pary do kilkunastu. Niektóre morskie wirki mają też statocysty.
Pasożyt, w związku z prowadzonym trybem życia, mają słabo rozwinięty układ nerwowy i właściwie pozbawione są wyspecjalizowanych narządów zmysłów. Występują u nich jedynie komórki czuciowe i proste receptory chemiczne.

UKŁAD WYDALNICZY
Układ ten u płazińców ma postać kanalików rozmieszczonych w parenchymie, zakończonych komórkami o specyficznej budowie. Komórki te mają liczne gwiaździste wypustki oraz skierowane do światła kanalika ruchliwy pęczek zlepionych rzęsek przypominający płomyk świecy. Z tego powodu noszą one nazwę komórek płomykowych. Taki układ wydalniczy, zamknięty od strony jamy ciała, nazywa się układem protonefrydialnym.
Główną funkcją tego układu jest nie tyle usuwanie ubocznych produktów metabolizmu, ale osmoregulacja. Świadczy o tym m. in. brak układu wydalniczego u niektórych wirków morskich. Kanały wydalnicze większości pozostałych wirków tworzą dwa podłużne ciągi uchodzące na zewnątrz jednym lub kilkoma otworkami po grzbietowej stronie ciała. Układ wydalniczy pozostałych płazińców ma podobny plan budowy.

 

PŁAŹIŃCE (budowa zewnętrzna i powłoka ciała)

Witam!
Dziś opiszę jaką mają budowę zewnętrzną płazińce oraz ich powłokę ciała. Będę zamieszczał zdjęcia z każdym typem.

W wydłużonym ciele płazińców można już wyróżnić przód, tył oraz stronę brzuszną i grzbietową. Szczególnie silnie wydłużone są tasiemce, które dodatkowo podzielone są poprzecznie na segmenty, zwane proglotydami. Gatunki pasożytnicze mają najczęściej różnego typu urządzenia czepne zapobiegające przypadkowemu wyłkaniu z ciała żywiciela. Mogą to być przyssawki, bruzdy przylgowe lub też haki czy kolce. U przywr i tasiemców czepne znajdują się z przodu ciała.

Ciało płazińców pokryte jest jednowarstwowym nabłonkiem enktodermalnym. U wirków jest on orzęsiony, u przywr, skrzelowców i tasiemców komórki nabłonka nie mają rzęsek i zlewają się jednolitą warstwę , czyli w syncytium. Nabłonek pasożytów pokryty jest dodatkowo bezpostaciowym oskórkiem, który u przywr i tasiemców chroni zwierzę przed strawieniem przez enzymy gospodarza. Pod nabłonkiem znajdują się mięśnie gładkie pochodzenia mezodermalnego, u wirków tworzące kilka warstw, a u pasożytów zredukowane do pojedynczych włókien. Nabłonek wraz z mięśniami tworzy zewnętrzną okrywę ciała robaków, zwaną worem powłokowo-mięśniowym. Ponieważ płazińce nie mają trwałych elementów szkieletowych, to właśnie ta powłoka nadaje zwierzęciu kształt.

Wewnętrzna jama ciała pomiędzy worem powłokowo-mięśniowym a jelitem wypełniona jest luźną tkanką złożoną z różnokształtnych komórek połączonych wypustkami. Jest to prymitywna forma tkanki łącznej zwana parenchymą. Służy ona do gromadzenia substancji odżywczych i jednocześnie bierze udział w rozprowadzani ich po całym ciele.

PŁAZIŃCE (filogeneza)

PŁAZIŃCE

Typ: Płazińce (Platyhelminthes)                                    

Gromada: Wirki (Turbellaria)

Gromada: Skrzelowce (Monogenea)

Gromada: Przywry wnętrzniaki (Digenea)

Gromada: Tasiemce (Cestoda)

Płazińce, zwane też robakami płaskimi, są zwierzętami o dwubocznej symetrii i ciele spłaszczonym grzbietobrzusznie. Zbudowane są z trzech warstw komórek – ecto-, endy-, mezodermy, a ich jama ciała wypełniona jest komórką parenchymą. W ciele płazińców  można wyróżnić wyspecjalizowane narządy tworzące układy (np. pokarmowy, nerwowy).

Płazińce żyją w wodach słodkich i słonych, wiele prowadzi też pasożytniczy tryb życia.

 Filogeneza płazińców

        Takie zwierzęta jak płazińce, pozbawione trwałych elementów szkieletowych, właściwie nie zostawiły śladów swej ewolucji w materiale kopalnym. Z tego powodu w ustaleniu ich pozycji systematycznej musimy się oprzeć raczej na analizie materiału genetycznego i innych cech gatunków współczesnych. Spośród płazińców szczególnie wolno żyjące wirki wydają się bezpośrednimi potomkami najprymitywniejszych pierwoustych zwierząt tkankowych. Przypuszcza się, że przodkowie wirków mogli być podobni do planuli, dwubocznie symetrycznej larwy parzydełkowców. Możliwe też, że byli to jednocześnie przodkowie wszystkich zwierząt trójwarstwowych.

            Pozostały gromady płazińców (przywry, skrzelcowce i tasiemce), wywodzą się prawdopodobnie z pierwotnych wirków, są wyspecjalizowanymi pasożytami. Przedstawiciele tych grup wykazują wiele specyficznych cech związanych z przystosowaniami do pasożytniczego trybu życia, a ich ewolucja była związana z filogenezą żywicieli. Przypuszczalnie przejście wolno żyjących zwierząt do pasożytniczego trybu życia odbywało się stopniowo, a etapem pośrednim był komensalizm ( współbiesiadnictwo). Można sobie wyobrazić, że przodkowie pasożytów żyli w przewodach pokarmowych bądź jamach skrzelowych pierwotnych strunowców i mięczaków, żywiąc się resztkami jedzenia. Potem zaczęły ewoluować w stronę coraz ściślejszych związków z organizmem-żywicielem, powoli przekształcając się w pasożyty.

PARZYDEŁKOWCE (przegląd i znaczenie cz.2)

Witam!
Dzisiaj opiszę jakie znaczenie mają parzydełkowce w przyrodzie, jak poszczególna grupa zdobywa pożywienie, będę zamieszczał poszczególnego przedstawiciela każdej grupy.

Koralowce -  stanowią najliczniejszą grupę parzydełkowców. Są to wyłącznie morskie polipy o jamie gastralnej podzielonej licznymi przegrodami. Do jamy gastralnej koralowców prowadzi wydatna gardziel. Mogą rozmnażać się płciowo, jak i bezpłciowo. Często tworzą kolonie mające zewnętrzny szkielecik, jednak nie występuje u nich polimorfizm. Wyróżnia się wśród nich wiele mniejszych jednostek taksonomicznych, z których największe znaczenie mają dwie podgromady. Pierwszą stanowią korale sześciopromienne, u których liczba przegród w jamie gastralnej, jak i liczba czułków jest wielokrotnością sześcianu. Mogą występować w postaci pojedynczych polipów nietworzących pancerzyka, jak powszechnie znane kolorowe ukwiały, na przykład żyjący w Bałtyku ukwiał tęgo czułki. Do tej grupy zaliczamy kolonijne polipy otoczone solidną wapienna osłonką, zwane koralami madreporowymi, mającymi dziś zasadniczy udział w tworzeniu raf koralowych. Występują one głownie w strefie międzyzwrotnikowej. Nawarstwiające się przez tysiące lat szkielety tych koralowców utworzyły w niektórych rejonach olbrzymie podwodne grzbiety, z których najsłynniejsza jest Wielka Rafa koralowa u wschodnich wybrzeży Australii. Rafy są najbardziej produktywnymi i najbardziej złożonymi ekosystemami morskim i. Są wielką atrakcją turystyczną, ale mogą też stanowić zagrożenie dla żeglugi. Korale sześciopromienne często żyją w symbiozie w samożywny,mi protistami, a nawet z sinicami. Powszechnie znana jest współpraca ukwiałów i raków pustelników, będąca klasycznym przykładem protokooperacji.

Korale ośmiopromienne - maja zawsze 8 przegród w jamie gastralnej i 8 pierzastych czułków. Zazwyczaj żyją w koloniach. Ich szkielety są zbudowane z igiełek węglanowych lub substancji rogowej. Powszechnie znanym przedstawicielem tej grupy jest koral szlachetny występujący w Morz Śródziemnym. Czerwono zabarwiony, wapienny szkielecik tego korala jest używany do wyrobu ozdób, między innymi paciorków.

Kostkomeduzy - dopiero w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku awansowały do rangi gromady. Należy do niej jedynie 20 gatunków tropikalnych parzydełkowców, których niewielkie meduzy mają dzwony o bardziej sześciennym kształcie niż krążkopławy. Ich układ nerwowy i ropalia są najlepiej rozwinięte spośród wszystkich parzydełkowców. Kostkomeduzy też jako jedyne meduzy potrafią pływać, omijając przeszkody i aktywnie polować na ryby. Australijski przedstawiciel tej grupy Chironex fleckeri ma tak silne parzydełka, że jest uważany za jedno z najniebezpieczniejszych zwierząt na Ziemi, jest też przyczyną śmiertelnych wypadków kąpiących się ludzi.

PARZYDEŁKOWCE (przegląd i znaczenie cz.1)

Witam!
Dzisiaj opiszę jakie znaczenie mają parzydełkowce w przyrodzie, jak poszczególna grupa zdobywa pożywienie, będę zamieszczał poszczególnego przedstawiciela każdej grupy.


Stułbiopławy - to około 2700 gatunków, mających najczęściej niewielkie polipy bez przegród w jamie gastralnej. Często tworzą one rozbudowane kolonie, w których osobniki mogą się różnicować ze względu na pełnioną funkcję, zjawisko to nazywa się polimorfizmem. W takich wypadkach zazwyczaj możemy wyróżniać polipy odżywcze, obronne oraz rozrodcze. Ciekawym przykładem koloni stułbiopławów jest żeglarz portugalski, którego liczne polipy nie są doczepione do podłoża, ale do swoistego pęcherza pławnego będącego przekształconym polipem. Pęcherz ten unosi się na powierzchni wody i dodatkowo może pełnić funkcję żagla służącego do przemieszczania kolonii. Żeglarz ma bardzo silne parzydełka. Średniej wielkości kolonia może porazić rybę wielkości dorosłej makreli, może też być niebezpieczna dla człowieka. Meduzy stułbiopławów są zazwyczaj mniejsze od polipów i mają pierścieniowaty żagielek na brzegu dzwona.

Powszechnie znana słodkowodna stułbia pospolita w ogóle nie ma postaci meduzy, jej pojedyncze polipy mogą się rozmnażać zarówno bezpłciowo, jak i płciowo. Polipy te mają jescze jedną ciekawą właściwość - mogą się przemieszać po podłożu, pomagając sobie czułkami. Łacińska nazwa stułbi odwołuje się do jej wielkiej zdolności do regeneracji - mityczna Hydra była wielogłowym potworem, któremu odcięte głowy natychmiast odrastały.

Krążkopławy - są nieliczną grupą, bo mająca około 200 gatunków, wyłącznie morskich parzydełkowców. Ich meduzy są wyraźnie większe od niż polipy - osiągają duże rozmiary i nie mają żagielka. Ich umięśnienie i układ nerwowy są lepiej rozwinięte niż meduzy stułbiopławów. Polipy krążkopławów najczęściej są pojedyncze, niewielkie, z jamą gastralną, podzieloną czterema przegrodami. Często żyją zagrzebane w piasku na dnie morza. Przedstawicielem tej grupy jest wspomniana już chełbia modra, żyjąca w Bałtyku, a także bełtwa które rekordowe okazy miały ponad 2 m średnicy i czułki długości 70 m!

PARZYDEŁKOWCE (rozmanażanie się i cykl rozwojowy)

Witam!
Dziś opiszę jak się rozmnażają parzydełkowce, oraz wstawię tu fotografie, które ułatwią nam pojąć to.

Rozmnażanie się i cykl rozwojowy parzydełkowców
U parzydełkowców występują oba sposoby rozmnażanie - bezpłciowe i płciowe. Bezpłciowo rozmnażają się zazwyczaj polipy, a najczęstszym sposobem takiego rozrodu jest pączkowanie.
Nowy, pączkujący polip może się oderwać od macierzystego, ale bywa też, że pozostaje z nim złączony i w ten sposób tworzy się kolonia osobników. Z polipa może także wypączkować meduza, która po oderwaniu się, zaczyna prowadzić samodzielne życie w toni wodnej. Rzadziej u polipów dochodzi do podziału osobnika wzdłuż długiej osi ciała, a zupełnie wyjątkowo do podziału poprzecznego.
Specyficznym sposobem rozrodu bezpłciowego polipów jest strobilizacja. Polega ona na tym, że dojrzały polip zaczyna dzielić się poprzecznie na swego rodzaju talerzyki, które u nasady polipa są jeszcze słabo zaznaczone. Im wyżej, tym stają się wyraźniejsze, a szczytów talerzyki odrywają się i przekształcają w małe meduzy, zwane efyrami. Efyry po kilku tygodniach przekształcają się w dorosłe meduzy.

Rozmnażanie płciowe zachodzi zarówno u polipów, jak i u meduz. Gamety powstają z komórek interstycjalnych, w gonadach. Krążkopławy są rozdzielnopłciowe, a rozwój mają złożony. Występuje w nim dwubocznie symetryczna, orzęsiona larwa - planula. Niektóre gatunki, jak np. bałtycka chełbia modra, wykazują regularną przemianę pokoleń związaną ze zmiana sposobu rozmnażania.

 Polipy chełbi są niewielkie i rozmnażają się bezpłciowo przez strobilizację, meduzy zaś płciowo, tworząc planulę, z której z kolei rozwijają się bezpłciowe polipy itd. Nie można jednak porównywać tego cyklu życiowego ze zjawiskiem przemiany pokoleń u roślin i niektórych wielokomórkowych protistów, gdzie zawsze przemianie sposobu rozmnażania towarzyszy przemiana faz jądrowych - gametofit rozmnażania się płciowo i jest haploidalny, sporofit bezpłciowo i jest diploidalny. U parzydełkowców oba pokolenia - płciowa meduza i bezpłciowy polip - są diploidalne. Przemianę pokoleń parzydełkowców nazywa się metagenezą.

PARZYDEŁKOWCE (budowa cz.2 i podstawowe funkcje życiowe)

Witam!
Dziś zajmę się 2 częścią budowy parzydełkowców oraz ich proste funkcje życiowe. Będę zamieszczał zdjęcia związane z daną częścią zagadnienia.

Budowa parzydełkowców
Budowa komórkowa zarówno polipów, jak i meduz jest bardzo podobna. Podstawowym typem komórek tworzących ekto- i endodermę są komórki nabłonkowo-mięśniowe, tworzące długie wypustki plazmatyczne, zawierające kurczliwe włókienka białkowe. Włókienka te w ektodermie ułożone są wzdłuż długiej osi, w endodermie zaś okrężnie wokół ciała zwierzęcia - ich dzianie jest więc antagonistyczne, skurcz włókienek w jednej warstwie powoduje ich rozciągnięcie w drugiej.
Drugim typem komórek spotykanych w obu warstwach ciała są komórki interstycjalne. Mają one charakter embrionalny, nie są wyspecjalizowane i mogą się poruszać pomiędzy warstwami oraz przekształcać w inne typy komórek, np. w komórki rozrodcze.
Endoderma, zwana u parzydełkowców gastrodermą, oprócz komórek nabłonkowo-mięśniowych oraz interstycjalnych, zawiera też komórki gruczołowe produkujące enzymy trawienne. Większość komórek endodermy ma zdolność do fagocytozy.
W ektodermie występują ponadto specyficzne komórki parzydełkowe zawierające parzydełka, czyli knidocysty.
Parzydełka są strukturami obronni-zaczepnymi, występującymi wyłącznie omawianej grupy zwierząt. Mają kształt pęcherzyka wypełniającego prawie całą komórkę. Wewnątrz niego znajduję się długa zwinięta nić, która przy podrażnieniu zostaje z dużą siłą wyrzucona i wbija się lub oplątuje wokół ciała napastnika albo potencjalnej ofiary, jednocześnie uwalniany jest płyn o właściwościach parzących lub paraliżujących.
Oprócz komórek parzydełkowych w skład ektodermy wchodzą też komórki nabłonkowo-nerwowe. Mają one długie wyspustki plazmatyczne przebiegające w mezoglei, którymi łączą się ze sobą, tworząc jednolitą sieć oplatającą całe zwierzę. Największa koncentracja tych komórek występuje na czułkach i wokół otworu gębowego, a u meduz na brzegu parasola. Tworzą one prymitywny układ nerwowy bez wydzielonego centrum nerwowego, zwany układem rozproszonym, inaczej dyfuzyjnym. Elementem tego układu są również ropalia.

Podstawowe funkcje życiowe parzydełkowców
Lokomocja
Polipy jako formy osiadłe, nie mają na ogół zdolności lokomocyjnych, a ich poruszanie się jest ograniczone do ruchu czułków i do zwijania całego ciała w razie niebezpieczeństwa. Meduzy, jako formy pływające, mogą poruszać się ruchem odrzutowym dzięki rytmicznym skurczom dzwonu, ale nie potrafią przeciwstawić się prądowi wody. Z tego powodu są zaliczane do planktonu.
Odżywianie się
Parzydełkowce żywią sie zazwyczaj zawiesina organiczną i planktonem., ale niektóre gatunki potrafią upolować też większą zdobycz, na przykład rybę. Występuje u nich specyficzne zjawisko podwójnego trawienia. Pokarm wprowadzany jest do jamy gastralnej, gdzie rozpoczyna się pierwszy etap jeo obróbki - trawienie zewnętrzne za pomocą enzymów produkowanych przez komórki gruczołowe. Wstępnie nadtrawiony i rozdrobniony pokarm jest potem fagocytowany przez komórki gastrodermy i rozpoczyna się drugi etap - trawienie wewnętrzne.  Niestrawione resztki są usuwane na zewnątrz, z powrotem przez otwór gębowy. 

PARZYDEŁKOWCE (pochodzenie i budowa cz.1)

Witam!
Jak już pewnie zauważyliście zakończyłem podział wszystkich tkanek, zaczną się pierwsze tkankowe zwierzęta takie jak np. parzydełkowce. Dziś opisze jak one powstały i jaka jest ich budowa.

TYP: PARZYDEŁKOWCE (Cnidaria)

GROMADA: STUŁBIOPŁAWY (Hydroza)

GROMADA: KRĄŻKOPŁAWY (Scyphozoa)
GROMADA: KOSTKOMEDUZY (Cubozoa)
GROMADA: KORALOWCE (Anthozoa)


Parzydełkowce są zwierzętami żyjącymi głównie w dodatkach słonych. Ich ciało o promienistej symetrii, zbudowane jest wyłącznie z dwóch warstw komórek mających charakter tkanki nabłonkowej. Parzydełkowce mogą przybierać dwie różne formy morfologiczne-osiadłego polipa lub swobodnie pływającej meduzy. Ich nazwa związana jest z obecnością parzydełek - specyficznych struktur obronnych występujących na powierzchni ciała. Dawniej parzydełkowce były łączone z żebropławami w jedną grupę symetryczną o nazwie ,,jamochłony"

Pochodzenie parzydełkowców
 Przodkowie dzisiejszych parzydełkowców prawdopodobnie pojawili się już na początku ery paleozoicznej. istnieje przypuszczenie, że mogli się oni wywodzić ze zwierząt o symetrii dwubocznej, a promienista symetria ciała jest wyrazem późniejszym przystosowań. Od karbonu znamy już przedstawicieli wszystkich czterech współczesnych gromad, w tym kilku dziś już wymarłych grup korali. Spośród parzydełkowców największe znaczenie ekologiczne mają koralowce. Pierwsze rafy utworzone z pierwotnych koralowców pojawiły się w ordowiku i zastąpiły rafy gąbkowe. Dziś korale sześciopromienne są głównymi budowniczymi raf koralowych - największych budowli pochodzenia organicznego na Ziemi.

Budowa parzydełkowców 
Ciało jamochłonów ,zarówno polipa, jak i meduzy, ma kształt worka o ściankach zbudowanych tylko z dwóch warstw komórek odpowiadających endodermie i ektodermie gastruli. Pierwotną jamę ciała pomiędzy tymi warstwami wypełnia bezpostaciowa galaretowata mezoglea. U polipów jest jej niewiele, natomiast u meduz tworzy warstwę sporej grubości. Wnętrze worka stanowi obszerna jama gastralna,będąca odpowiednikiem prajelita. Może być ona poprzedzielana pionowymi przegrodami lub nawet przekształcić się w system kanałów rozchodzących się promieniście po ciele zwierzęcia ( tak jak u wielu meduz). Do jamy gastralnej prowadzi otwór gębowy (funkcjonalnie będący również otworem odbytowym), u polipa od górnej strony zwierzęcia , u meduzy- od spodniej. U polipó jest on okolony wieńcem czułków. U meduz natomiast czułki te znajdują się na brzegu dzwonu, zaś przy otworze gębowym znajdują się niekiedy ramiona - inaczej płaty przygębowe.
Meduzy mają dodatkowo specyficzne, złożone narządy zmysłów, zlokalizowane w regularnych odstępach na brzegu dzwonu. Są to tak zwane ciałka brzeżne - inaczej ropalia. W ich skład wchodzą najczęściej proste narządy światłoczułe - oczka - postaci skupisk komórek barwnikowych, a także prosty narząd równowagi zwany statocystą. Jest to pęcherzyk zbudowany z komórek zaopatrzonych w wici lub wypustki plazmatyczne skierowane do środka. Wewnątrz znajduje się grudka węglanu wapnia - statolit - który uciska określone wypustki komórkowe w zależności od położenia zwierzęcia względem źródła przyciągania grawitacyjnego, czyli  środka Ziemi.Dzięki temu meduza orientuje się, czy płynie w normalnej pozycji, a więc otworem gębowym do dołu, czy na przykład bokiem lub nawet na wznak i odpowiednio reaguje ruchami dzwonu, dążąc do wyrównania swego położenia. (cz.1)

TKANKA NERWOWA I GLEJOWA

Tkanka nerwowa - utworzona przez neurony (komórki nerwowe) i komórki glejowe, tworzy układ nerwowy. Odbiera, przekazuje i reaguje na bodźce pochodzące ze środowiska zewnętrznego, jak na przykład dotyk, temperatura czy światło. Przewodzi impulsy z neuronu do efektorów, od receptorów, przetwarza impulsy w adekwatne odpowiedzi, przewodzi impulsy z neuronu do innego neuronu, wytwarza substancje przekaźnikowe. Komórki nerwowe umożliwiają organizmowi normalne funkcjonowanie w danym środowisku, adekwatną odpowiedź w zależności od sytuacji w środowisku zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym. Neurony stale rejestrują się, analizują informacje o stanie wewnętrznym organizmu jak i zewnętrznym stanie otoczenia, przez co przygotowują organizm do adekwatnej reakcji. Do neuronów należy również koordynacja aktywności intelektualnej, świadomości, podświadomości, aktywności ruchowej czy też czynności gruczołów dokrewnych.
Tkanka nerwowa ma bardzo słabe możliwości regeneracyjne, jest też szczególnie wrażliwa na brak tlenu.
Złożona jest z licznych komórek nerwowych - neuronów. Składają się one z ciała komórki zawierającego jądro. Od tego ciała odchodzą krótkie wypustki zwane dendrytami oraz najczęściej jedna, długa i rozgałęziona na końcu wypustka - neuryt. Mogą go otaczać osłonki mielinowe. Dendryty odbierają bodźce i przekazują je do ciała komórki nerwowej, a stąd przez neuryt informacja trafia do następnej komórki nerwowej. Dzięki dendrytom i neurytom komórki nerwowe mogą spełniać swoje funkcje, czyli odbierać i przekazywać bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego do centralnego układu nerwowego - mózgu i rdzenia kręgowego. Centralny układ nerwowy, od którego odchodzą liczne włókna nerwowe pełni nadrzędną funkcję w stosunku do innych układów i całego organizmu. Układ nerwowy scala, kontroluje wszystkie czynności życiowe i funkcjonowanie żywego organizmu.
Narządami zbudowanymi z tkanki nerwowej są: ośrodkowy układ nerwowy, mózg, rdzeń kręgowy, obwodowy układ nerwowy.
W skład komórki nerwowej wchodzą: ciało komórki z jądrem komórkowym i neurofibrylami liczne dendryty, neuryt (akson).

 Tkanka glejowa, specjalna tkanka zwierzęca powstała z mezodermy (listki zarodkowe), zbudowana z nienerwowych komórek gwiaździstych, otaczających akson wewnątrz ośrodkowego układu nerwowego.
Jej funkcją jest przede wszystkim ochrona tkanki nerwowej i zaopatrywanie jej w substancje odżywcze (np. glukozę). Nowotworami wywodzącymi się z tkanki glejowej są glejaki.
W zależności od wielkości komórek glejowych, ich pochodzenia i charakteru wypustek nerwowych rozróżniamy następujące rodzaje tkanki glejowej:
1. glej wielokomórkowy - zbudowany z astrocytów - dużych komórek gwieździstych - które pełnią funkcje podporowe i pośredniczą w odżywianiu komórek i włókien nerwowych,
2.glej drobno komórkowy, którego komórki mają zdolność poruszania się i fagocytozy, co pozwala na pełnienie funkcji regeneracyjnej,
3. glej skąpo komórkowy - pełni rolę odżywczą w stosunku do komórek nerwowych, buduje osłonkę mielinową włókien nerwowych,
4. glej nabłonkowy - zbudowany jest z komórek wyścielających korę mózgową od wewnątrz.

 

TKANKA MIĘŚNIOWA (poprzecznie prążkowana serca i gładka)

Serce - jest to bardzo sprawna pompa mięśniowa, dzięki niemu organizm może sprawnie transportować różnego rodzaju substancje do wszystkich części ciała. Mięsień sercowy powinien więc wykonywać stosunkowo szybkie skurcze, być małóo podatnym na znużenie, lecz niekoniecznie charakteryzować się wielką siłą. Ponadto budowa serca powinna umożliwiać kurczenie się we wszystkich trzech wymiarach.
Podstawową jednostką tkanki sercowej kręgowców jest jednojądrzasta komórka, która wykazuje poprzeczne prążkownai. Włókna mięśniowe serca można dość łatwo rozpoznać, ponierważ są widlasto rozgałeżione. Dżieki temu łączące się ze sobą włókna tworzą przestrzeną sieć, w której skurcz elementów prowadzi do zmniejwszenia objętości jam serca. Miejsca połączeń międzykomórkowych widoczne są na preparatach jako ciemniejsze linie i nazwane zostały wstawkami. W przestrzeniach sieci włókien występują liczne naczynia krwionośne. Skurcze serca są niezależne od naszej woli, chociaż pośrednio możemy na nie wpływać.

Tkanka mięśniowa gładka -  współtworzy wór powłokowo-mięśniowy i ściany narządów wewnętrznych płażińców, nicieni i pierścienic. U tych bezkręgowćów jest więc ona zwiążana z lokomocją. kanka ta nie występuje u stawonogów. Z kolei u kręgowców mięśnie gładkie nie spełniają funkcji lokomocyjnych. Tkanka ta u tych zwierząt współtworzy ściany narządów wenętrznych: przewodu pokarmowego, naczyń krwionośnych, limfatycznych i narżądów moczopłciowych, występuje też w skórze. Włokna mięśniowe gładkie skupiają się najczęściej w pasma bądź w błony mięśniowe. W mięśniach gładkich duża szybkość i siłą skurczu nie są ważne, wręcz mogłybyć szkodliwe. Znacznie istotniejsza jest odporność na znużenie, czyli zdolność do pozostawnia w długo trwałym skurczu, nawet w warunkach niedoboru tlenu.
Tkanka mięśniowa gładka kręgowców zbudowana jest z jednojądzrzastych komórek wrzecionowatych kształtu. Centralną część każdej z nich zajmuje cylindryczne jądro, cytoplazmę zaśwypełniają liczne mikrofibryle. Jednakże ilość białek kurczliwych jest kilkakrotnie mniejsza niż we włóknach poprzecznie prążkowanych, a do tego ułóżenie filamentów jest nieregularne.
Nikomu nie udało się świadomie nakazać skurczu, na przykład jelita cienkiego albo żyły głównej górnej. Można stąd wyprowadzić prosty wniosek, że skurcz mięśni gładkich jest niezależny od naszej woli.

TKANKA MIĘŚNIOWA (poprzecznie prążkowana szkieletowa)

Witam!
Dziś będę starał się opisać cechy charakterystyczne dla tkanki mięśniowej oraz tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną szkieletową. Będę zamieszczał zdjęcia związane z poszczególną tkanką.

TKANKĘ MIĘŚNIOWĄ DZIELIMY NA:
- POPRZECZNIE PRĄŻKOWANĄ SZKIELETOWĄ
- POPRZECZNIE PRĄŻKOWANĄ SERCA
- GŁADKĄ

TKANKA MIĘŚNIOWA
Cechy charakterystyczne:
1.Zdolność jej komórek do aktywnego kurczenia się,
2.powstaje głównie z mezodermy,
3.Tylko mięśnie gładkie gruczołów potowych i mięsień rzęskowy źrenicy pochodzą z ektodermy,
4.Podstawowa jednostka tej tkanki to włókna mięśniowe.
5.Wysoka efektywność ruchu w mięśniach jest możliwa między innymi dzięki ścisłemu ułożeniu włókien mięśniowych, pomiędzy którymi ni ma istoty międzykomórkowej,


Włókna mięśniowe - tak określa się w mięśniu zarówno pojedyncza komórkę mięśniowa gładką, jak i wielojądrzaste włókno mięśnia poprzecznie prążkowanego szkieletowego.W cytoplazmie włókien mięśniowych zauważono szczególnie dużą koncentrację białek kurczliwych, które tworzą minipałeczki, czyli filamenty. Wyróżniamy dwa rodzaje filamentów: cienkie, w których skład wchodzi głównie białko o nazwie aktyna, oraz grube, w skład których wchodzi białko - miozyna.
Filamenty zorganizowane są w jednostki wyższego rzędu - miofibryle. W miofibrylach włókien poprzecznie prążkowanych układ filamentów cienkich i grubych jest bardzo regularny - zebrane są pęczki, w których elementy częściowo na siebie zachodzą.
Obserwacja mikroskopowa i badania biochemiczne wykazały, że prążki jasne zawierają fibryle aktynowe, a w prążkach ciemnych najwięcej jest fibryli miozynowych.

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa - buduję aktywną część układu ruchu kręgowców, włókna poprzecznie prążkowane szkieletowe kształtem przypominają wydłużone walce, włókna w mięśniu ułożone są równolegle do siebie, co zwiększa siłę skurczu. Ich wnętrze wypełnione jest głównie pęczkami miofibryli, pęczki otoczone śą rozbudowanymi błonami siateczki śródplazmatycznej , pomiędzy pęcherzyki siateczki wnikają kanaliki, łączące z błoną komórkową włókna. Takie rozwiązanie zapewnia połączenie wewnętrznego systemu błoniastego z błoną komórkową i umożliwia szybkie rozprzestrzenianie bodźca skurczowego we włóknie.  Spłaszczone jądra komórkowe, których liczba może dochodzić do kilkuset w jednym włóknie, znajdują się obrzeżach komórki. Mięśnie dokonują zmiany energii chemicznej na pracę mechaniczną. Największe ilości energii zużywają mięśnie szkieletowe i dlatego ich włókna zawsze zawierają znaczną ilość mitochondriów.  Ponadto, ze względu na duże zapotrzebowanie tlenowe i intensywną przemianę materii, mięśnie szkieletowe są bardzo dobrze ukrwione i unerwione, ich skurcz zależy od naszej woli.

KREW (krwinki białe oraz płytki krwi) I LIMFA

Witam!

Dziś będę się starał opisać czym są krwinki białe (leukocyty), płytki krwi (trombocyty) oraz bardzo króciutko o limfie.

Krwinki białe(leukocyty) - bezbarwne krwinki, występują nie tylko we krwi, ale także w mniejszych ilościach w limfie, ich kształt jest różny-zasadniczo jest kulisty lub owalny. Część z nich ma zdolność wytwarzania wypustek, są większe od erytrocytów, mają też komplet organelli wewnątrzkomórkowych np. mitochondriom.

Leukocyty powstają głównie w czerwonym szpiku kostnym i w układzie limfatycznym. Są ich dwie grupy: granulocyty i agranulocyty.

Granulocyty- mają między innymi swoiste ziarnistości w cytoplazmie oraz płatowe jądro. Dzielą się na trzy podgrupy: neutrofile, eozynofile oraz bazofile.

Neutrofile – stanowią około 60% wszystkich leukocytów, ich funkcją jest obrona przed infekcjami.

Eozynofile – stanowią około 3% wszystkich leukocytów, ich funkcja to niszczenie obcych białek np. alergennych, intensywnie są też tworzone przy zarażeniu pasożytami oraz w czasie zakaźnych chorób bakteryjnych i wirusowych.

Bazofile- stanowią zaledwie 0,5-1% wszystkich leukocytów, magazynują histaminę, którą wydzielają, kiedy zostają pobudzone do reakcji.

Agranulocyty- cechuje ich brak ziarnistości w cytoplazmie, pojedyncze, zwykle kuliste albo nerkowate jądro oraz lekko zasadochłonna cytoplazma. Dzieli się na: limfocyty i monocyty.

Limfocyty – są liczne, stanowią około 25-35% wszystkich leukocytów, mają duże kuliste jądro, same też są okrągławe, do krwi zawsze dostają się w postaci mało aktywnej i dopiero kontakt z ciałem obcym pobudza je do działania. Ze względu na właściwości wyróżniamy: Limfocyty T i B.

Limfocyty T – żyją nawet kilka lat, są one głównie odpowiedzialne za pobudzanie innych leukocytów do działania aby produkowały przeciwciała

Limfocyty B -  żyją krótko od 4-10 dni, odpowiadają za produkcję przeciwciał

Monocyty – stanowią ok. 5-8% leukocytów i są długo żyjącymi komórkami o jednym jądrze, leukocyty te są swoistymi strażnikami czystości biochemicznej organizmu. Mają zdolność do wydostawania się poza światło naczyń układu krążenia, szybkiego ruchu pełzakowatego i są komórkami żernymi, dojrzały monocyt to makrofag. W czasie swojego krótkiego życia pożerają we krwi oraz otaczających układach ogromne ilości bakterii i skrawków obumarłych tkanek

Płytki krwi (trombocyty)- są oderwanymi, bezbarwnymi, różnokształtnymi fragmentami cytoplazmy dużych komórek szpikowych, jeden mm sześcienny krwi człowieka zawiera 200-400 tys. trombocytów

Żyją krótko bo tylko 8-10 dni, po czym te n9iewykorzystane są niszczone w śledzionie. Trombocyty spełniają rolę wyzwalaczy, zapoczątkowujących złożony proces krzepnięcia krwi, czyli czynny udział w hemostazie.

Limfa – pośredniczy w dwustronnej wymianie substancji pomiędzy krwią i innymi tkankami, w jej skład wchodzi osocze zbliżone składem do osocza krwi, który zwiera tylko o kilka % więcej tłuszczu. Powstaje ono jako przesącz z naczyń włosowatych do przestrzeni międzykomórkowych, spośród elementów morfotycznych zdecydowaną większość stanowią limfocyty. Ma też funkcję odpornościową

TKANKA ŁĄCZNA (KREW [osocze i erytrocyty])

Witam!

Dziś będę się starał opisać co to jest krew i jej rola, osocze, erytrocyty(czerwone krwinki). Oczywiście dołożę też zdjęcia abyście widzieli jak poszczególne typy wyglądają.

Krew i jej cechy:

1.       Pozbawiona jest barwników oddechowych, więc nie transportuje gazów,

2.       Np. u pierścienic krew pełni funkcję przenośnika tlenu i dwutlenku węgla,

3.       Ma luźne układy komórek,

4.       Ma bardzo dużo przestworów międzykomórkowych,

5.       Składa się ona z niepostaciowego osocza oraz elementów morfotycznych-krwinek czerwonych, krwinek białych oraz płytek krwi,

6.       Elementy morfotyczne powstają głównie w czerwonym szpiku kostnym, który wypełnia jamy szpikowe kości długich i płaskich, oraz przestrzenie pomiędzy beleczkami kostnymi części nasadowych kości,

7.       Krew ma też przeróżne role:

·         Oddechowa-krew umożliwia ominiecie ograniczeń wynikających z reguł dyfuzji prostej, przede wszystkim dostarczają tlen z płuc do wszystkich komórek ciała,

·         Odżywcza-zaopatruje wszystkie komórki w materiały budulcowe i energetyczne,

·         Wydalnicza-transportuje zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii,

·         Immunologiczna-krew ma udział w procesach odpornościowych

·         Termoregulacyjna-krew doprowadza ciepło, pomaga więc w utrzymaniu stałej temperatury ciała

Osocze-żółtawa ciecz, zawierająca około 90% wody. W osoczu rozpuszczane są związki organiczne, z czego większość stanowią białka, w tym odpornościowe oraz fibrynogen odpowiadający za krzepnięcie krwi, rozpuszczona jest tu także glukoza oraz niewielka ilość wolnych kwasów tłuszczowych, hormonów i mocznika.

Erytrocyty (czerwone krwinki)-są okrągłe i dwuwklęsłe, nie mają możliwości wykonywać aktywnego ruchu, są przenoszone z prądem krwi, u ssaków i człowieka są także bezjądrzaste, nie mają organelli takich jak np. Aparat Golgiego,  wydajnie transportują tlen i dwutlenek węgla, u płazów są bardzo duże.

TKANKA ŁĄCZNA (OPOROWA KOSTNA)

Witam!

Dziś opiszę tkankę łączną oporową kostną i jej poszczególne typy. Będę też starał się też dodawać jakieś zdjęcia związane z konkretną tkanką.

TKANKI ŁĄCZNE OPOROWE:

-CHRZĘSTNA:

~Szklista,

~Sprężysta.

-KOSTNA:

~Zbita,

~Gąbczasta.

TYM SIĘ DZIŚ ZAJMIEMY :)

TKANKA ŁĄCZNA KOSTNA

 Cechą charakterystyczną dla tej tkanki jest:

1.Powstaje na drodze kostnienia tkanki łącznej chrzęstnej szklistej,

2.Kości są unaczynione i unerwione,

3.Jest aktywna pod względem metabolicznym i ulega nieustannym procesom przebudowy

4.Stanowi czynny zbiornik jonów, głównie wapniowych.

Tkanka łączna kostna-w istocie międzykomórkowej kości są zanurzone liczne włókna kolagenowe, zwane osseinowymi, substancja podstawowa zostaje silnie wysycona solami mineralnymi, głównie wapnia. Związki mineralne powodują, że jest ona twarda i wytrzymała na duże obciążenia mechaniczne. W istocie międzykomórkowej znajdują się też liczne jamki kostne z komórkami-osteocytami. Z wiekiem ilość elementów organicznych maleje na rzecz nieorganicznych, dlatego kości stają się bardziej kruche i łamliwe. W dojrzałych, w pełni ukształtowanych kościach włókna kolagenowe są zatopione w substancji podstawowej, tworząc blaszki kostne. Taka pojedyncza

Włókna osseinowe = włókna kolagenowe

Osteocyt- dojrzałe komórki kostne powstające z osteoblastów w wyniku ich mineralizacji. Są całkowicie otoczone zmineralizowaną częścią kości - znajdują się w tzw. jamkach kostnych, a ich wypustki cytoplazmatyczne, dzięki którymi kontaktują się z innymi osteocytami i zachowują funkcje życiowe, są położone w kanalikach kostnych,

Blaszki kostne- struktura ułożenia włókien substancji zewnątrzkomórkowej tkanki kostnej. Mogą być ułożone w nieregularną sieć czyli tworzyć beleczki lub koncentrycznie układające się "krążki" dookoła kanału osteonu (kanału Haversa).

Tkanka kostna zbita-jej blaszka kostna przypomina rynnę, tworzy ona przede wszystkim ramiona długich dźwigni w szkielecie-buduje trzony kości długich, w czaszce współtworzy także kości osłaniające mózgowie, kości są twarde dzięki czemu sole mineralne przesycają kość.

Tkanka kostna gąbczasta - jej podstawą konstrukcyjną są blaszki kostne ciasno owinięte  wokół siebie, tak zwane beleczki kostne, liczne beleczki tworzą przestrzenną sieć, nieco przypominającą  strukturą gąbkę kąpielową, przestrzenie pomiędzy beleczkami wypełnia szpik kostny. Ażurowe ułożenie beleczek kostnych pozwala amortyzować przeciążenia, co jest szczególnie istotne dla pracujących stawów, dlatego tkanka kostna gąbczasta występuje głównie                                                  w końcowych części ach kości długich.

                                     

Kość-jej zdolności regeneracyjne są ogromne, w miejscu uszkodzenia są tak zwane komórki kościogubne (osteoklasty) które miejscowo rozpuszczają kość, w tym czasie inne komórki –kościotwórcze, czyli osteoblasty-uzupełniają ubytki spajają fragmenty kostne